أوراس نغ

قصص وقصائد أمازيغية: MRABED

الباحث والمؤلف والمهتم باللغة والتراث الامازيغي "اسماعيل عقون"

Tamettut att d agren-nnegh akkas!

Degga ad-irekkeh gher usun-nnes d tameddit ur att-yufi cca yessehza s qli n unbubbes d

ughucci, amedwal ak iferseg d ajqaw d imdewwek.

Seg wass-ayyi, ur sâeddayegh aked i tqiyart ad d-tadef asun-inu…D…Aghella-nnes ur yessin

matta ay yenna! Netta yessen at ay yenna d tutlayt ur iqadi cc ad yessiwel iss bzayda yemma-s

tella.

Layenni att tukez ca yemma-s tawehdit yehlan matta at-yessemduqqesen, d matta seg uzgam-aya

icelfen yessebhar, att ur tukiz aked qli; tghici-nnes teqqar sinni, achal att tessehlulluq gher-s s

tiwdi, aked nnetta ur yelli cca d agella, yezleg-d imentilen d ihejhajen, u ibelbec talya.

Emmek tmennaded amemmi-inu, ila ikenn iss-i, anetc mahegh gher wafer aniji;ur ttqewwamegh

ad beddegh negh ad refdegh yinezgam n usun s yiman-inu; ay-yedjin âennigh ttlaghigh-d yessi-s

n yinaragen ad ttewwzent id-i (tessusem u terni): Mda ay-yuca u Yakuc ameqqran taqiyart att

tessifsis fella masan…At yeffer tasfift-nnes, yeqqim yettakez timehwelt-nnes mani til werni n

uherrar-nnes.

Netc ur swangamegh deg urcal, ahen imexxwaden ssi-s ssecghaben-aya fella-s.U ad yeclef gher

tkamert-nnes; angu-nnes yiberberen ,yetteqqen werna-s tawwurt u ad yemmer di teghmert telles

d tsusmi…Ad d-yas uzghugh (awlaf)-nnes,ad yimara ad yennusttef ssi-s, ad yemâes tibedwett n

uselhay, ad tenned tesfift « I mamwi aya n tzusyi, uâad f waya n uncad;a tawehdit ayyirenni cc addellex. »

Tizwayin ttjijint di-s, yettetmayah ssekket n ukeccud ttqanacent tneffwa;nettat luqq-a tella s

yidini, d tarca-nnes ur d ma tennid aggway-nnes d tidett, arahh, att ur tuc âad ur tezwi cc… «

Imamwi aya n tzusyi, uâa-d f waya n uncad… ».

Ssi-s ahemmlegh WALID TUFIQ, welli cca n wuttug; att teâzem ay yuri di tezmamt-nnes att

tettnecnec, as-yessehlan titwelt-aya tawehdit ay yellan ilehhej fella-s. U iâad luqq-a d taqbuct, u

alawi-nnes deg uwliwel yineqqen, d tikelt tamezwarut ay yellan yennehmez di-s f uzway n

tqiyart seg usun, mennawet zdat-s ay yimaran ad mcanebdent d yefsilen n wazal d tsusmi-nnes,

layenni hafent udunt, da llant tizragett-nnsent tedrus fella-s nettat!

Hih, d tmizragt a tella, seg wani-s tufa axellas i wadaf n tizzagett-nnes yennezrin degga astessesken (tumel) tiwessifin, tennas: matta tennid?

Yennegres, u netta yettzayad aydin n tzusyi yeskufuxen. Att ad tqum ad d-tas d tamezwarut di

temsizzelt n tgellidt n tzusyi di tizzagett, imara ad yetter asayyi (takunt)-nnes d urbat, u netta

iweââa-s tiwessifin s tesmed.

-Ur ak-sayyint c ? !

-Mda llant d tadiwin ad djallegh aled ad smaglegh tict am tiziwt i umekti, ur iqum yiles-nnes;

ticli ad yesqirr belli yexs tict i umekti …yufa deg waydin afuhi n tgamitt, negh amm-idin ay yella

yimennad, layenni tukez c ay yettenneden deg yexf-nnes ekw?

Tessers tiwessifin ddu n udlis yella nneg trudant, u tenna : Bud d-rekkhegh gher-sent laghna; a

gher-k ahent-sghersen imetcak…

-A tizragett-nnes (Yuf-itt d timeqdit d tawehdit, yesnimmer-itt labas.)

Yeqqen tawwurt yeclef, yerfed tiwessifin yeqqim yetteqqel yettzayad tzusyi-nnes yessecrahen;

werni aydin yerfed amru, yendeâ yettari…

Tella tesseglay ekw tasragt n yisengra-nnes u ad taf yettari negh d anedghas di truziwin d

uswingem-nnes dira had yerrebza gher-s tnecced-it f tmudri d usegmay negh tetter ssi-s ad syiferreh qli n tefyar tikerzatin ay yellan ur ahent-tukiz c ass degga as-yessigh allagh n tili tanijit n

DERWIC tuâa-s-h-d werni truziwin, u tenna: At d asefru imberber .yuca-s tinigin n yiniltan

n CCABBI asefru-nnes at ur yettwakaz c tella akk imir tettebbi aswingem tnecced-it f tefyar di

tayri ur ahent-tukiz c yella iweââa-s taweââit n umessan itnelmudt-nnes ssyaldira ur tessehzay

belli yerdel-as anezgum. Tella tbeddit-nnes aya tessentteâaray-itt tettmara id-s deg ughanas yidj.

-Teslid ca tamezwarut di tayri i (UmKeltum).

– Arahh.

-Ul yettechil deg uzusay…

– Arahh.

– Tayyi sligh-tt azawan-nnes yehla, d awehdi n wa sligh di tmudri-inu…

Ca n wass tewwi-d adlis tenna-s u nettat tettgemmer gher tira: âzem tayyi…yeâzem s wawal d

anedlay “tamettut att ad tesâedda iwa ay yifuhen id-s layenni ur tesâedday c quh iwa ur attyimennaden c….”

Tetlessen tenna: Tukzed c aya n tutlayt?

Iâin amru-nnes imara ad yari qli n thejhijin ay yesnemderen aswingem-nnes ur iqum att

tegahez-it deg wansa-nnes tedreâ-it s wa as-yuca u Yakuc ameqqran n tzellight n twetmi adusnnes at ur yuc ibeltegh tirawin d…Yesfuh-ay-ihen… tarca-nnes ur âad dayyi ur tezwi cc…Ur

yessegli cc, degga tettwafdek tewwurt itaweg-d wudem-nnes yesfaw ighedwan n tkamet yellsen.

-Ur âad dayyi.

-Gher waya n tizi tzefred tamettut.

Ur yufi ayes a had yidaha f yiman-nnes yerzu f wawalen ad yuâa yissen fella-s izekker-it wannaz

tukez-it belli di tbeddit iheryed, i waydin texs ad s-terni mmek tennum tettegg- aheryed.

-Anetc, lligh deg uradab, sligh ekw amexxwad…Ikenn gher-s imara ad as-tesâedda…

-Tthettefegh ad terlid, ay-tesâeddid…anetc ur tmehwilegh aked qli…

Tâin yigherden-nnes, tetteckukkul, u tenna:

-Anetc adetca ad kkregh…lesnuzgum c…tugur ekw tghawsa trekkeh d anuzzer deg yezri-nnes,

ihis deg yebriden, irekkeh-d, tus-ih-d werni n tinides.

-Tetriyesed ca luqq-a…

Yetlessen ihajel ixf-nnes min had yessiwel.

Nettat, tukez belli at ur yelli cca f wammek yehla.

-Matta tâezzmed…

-Timekkaz n Lxiyam ay yellan ssi-sent ay yelmed Rami Tafarisit. U yessehla arfad-nnsent,

yessezwi-hent usenbati, tnegg-ihent temghart, timehwelt-inu Um Keltum…temnaded c amunes

n yiqerdalen, matta ad d-yutc.

Ay-d-tqaltid c s uferreh qli n tfira-nnes; slgh-hent, layenni drus a ukzegh…

-Att d takrezt n usefru d timqeddeht, tettwessef anzazen deg yiman n Lxiyam…

Tkaka-d gher-s nezzeh aldeggani da mmendadent tfekkiwin-nnsen, udunt tkuzzyin seg uzawnnes f wudem…yessizid takreft-nnes tawehdit, aghella n wa ay yijij imara ad tt-yidemmer s

usayes, yenqems d tiwdi seg uheryed-nnes, ihaf ittewwel deg uferreh n tfira, akk imir u ad ttesgiyeb gher tifert, yettegg ay yellan di tbarawt-nnes ad ttyessemmernu, ssyaled ad as-tini anetc

semmernugh luqq-a, di tikkwal teyyid tella tfussett-nnes talessast, dira had telqef tesheryad-it

yetterbit u ah-d-tnucc tidi.

Ad iâin gher-s yixf-nnes u ad tetlessen… ad irekkeh gher uferreh min atlessen (azmummeg).

Werni n usemdi n uferreh n tmekkaz terg u temmedran-d deg ufus-nnes adlis d ameqqersu

tendee tdess u tenna:

-Wayyi d adlis n tigert (ila) n yimuzunen, yuma ass-ayyi ad ssnegh annaz-nnek.

– Aya d axedjif, tesseglayed gher-m tademmawt iss…suit

Layenni texs ad tessettu…Tefdek adlis f tesna…u tenna (eqqen tittawin-nnek luqq-a).

Tessiden seg yidj gher mraw, tetter ssi-s ad yessers dad-nnes f tesna n udlis, degga ay yeâreq

tenna-s: (rni) yessizid tirart yerni tikelt, degga ad t-temnad yedhes f yeswi,tettef-as fus ak

yessezza s uzghal yettemzughghud di tfekka-nnes, yers udad-nnes f unnaz n (âetman) tella tira

ur tettulawan c, ur tqum c ad tâezem annaz-nnes…

-Temnaded c ur gher-i cc umur aked di tigert…

-Lettezdarat c…luqq-a ad tezred annaz-inu…

Tettef adlis seg ughir, u netta seg ughir-inn, qqimen di tiggatt-dinn, degga teqqen tittawin-nnes

iqum, i tikelt tamezwarut, ad yeqqel gher wudem-nnes anegri (ifawen) min afrirres negh d

يتبع…arbat.

مقالات ذات صلة

زر الذهاب إلى الأعلى

أنت تستخدم إضافة Adblock

يرجى تعطيل مانع الإعلانات.